Turbo Benzinli Motor ve Turbo Şarjın Çalışması

Turbo Benzinli Motorda Turbo Şarjın Çalışma Prensibi

Turbo şarjın çalışma prensibi, egzoz gazındaki enerjinin motorun hava beslemesi için tekrar kullanılmasına dayanır. Yüksek sıcaklık ve basınçla motoru terk eden egzoz gazları, turbonun türbin kanatçıklarına çarptırılarak geçirilir ve egzoz hattından dışarı atılırlar. Egzoz gazlarının türbin kanatçıklarını büyük bir hızla döndürmesiyle, türbin milinin diğer ucundaki farklı bir bölmede bulunan kompresör kanataçıkları da hızla döner.  Kompresör kanatçıkları, hava filtresinden gelen temiz havayı basınçlandırarak motorun emme manifolduna basarlar, böylece motorda aşırı besleme elde edilmiş olur. Turbo basınç beslemesi motorun yaklaşık 1500 devrinden itibaren sağlanmaya başlanır.

Turbonun Soğutulması ve Yağlanması

Turbo şarjın yağlanması motor yağıyla sağlanır, motor yağı turbonun giriş kanalından girer, mil yataklarını ve burçları yağlar, çıkış kanalından çıkar. Böylece turbo hem yağlanmış hem de soğutulmasına katkı sağlanmış olur.

Turbonun soğutulması için motor soğutma suyu turbo gövdesi içerisinde devir daim yaptırılır. Motor stop edildiğinde bile, suyun sıcaklık farkı sebebiyle devrirdaime devam edebilmesi, turbonun hızla soğutulmasına imkan verir.

Turbo şarj basıncı, turbo basınç sensöründen (sıcaklığı da ölçer) ve manifold basınç sensöründen (MAP) alınan sinyallere göre, ECU tarafından, westgate basınç sınırlama valfi (basınç ayar valfi) veya değişken turbo kanatçıkları açısı değiştirilerek ayarlanır.

Hava Besleme (Şarj) Basıncının Pnömatik-Mekanik Olarak Kumandası

Şarj Basıncı Sınırlama Valfi ve Westgate: Yüksek motor devirlerinde turbo şarjın aşırı hava beslemesi yapması, şarj basınç sınırlama selenoid valfi ile engellenir. Basınç sınırlama valfi, westgate klapesini çalıştırına diyaframlı basınç tüpünü kumanda eder. Diyaframlı basınç tüpü de westgate (by pass) klapesinin açılmasını sağlayarak, egzoz gazlarının türbin kanatçıklarına çarpmadan egzoz hattına kaçmasını sağlar.

Eski tip turbolarda diyaframlı basınç tüpü bir hava hortumuyla besleme hattına bağlıdır, bunlarda elektronik olarak çalışan selenoid valf yoktur, direkt pnömatik prensiple basma basıncı limiti aşınca klapenin açılması sağlanır. 

Hava Besleme (Şarj) Basıncının Elektronik Olarak Kumandası

Yeni nesillerdeyse basınç tüpünü, bir selenoid valf kumanda eder, bu selenoid valf; motor kontrol ünitesi (ECU) tarafından kumanda edilir. Valfe iki adet (bazılarında üç adet) hava hortumu bağlıdır, hortumun biri  turbo besleme hattına bağlıdır, diğer hortum ise  diyaframlı basınç tüpüne bağlıdır, üçüncü hortum varsa bu da emme manifolduna bağlıdır. ECU, turbo şarj basıncına bağlı olarak selenoid valfi kumanda eder, selenoid valf de basınç tüpüne uygulana basıncı değiştirerek, yaylı diyaframın ileri-geri hareket etmesini sağlar, diyaframın hareketi bir çubuk mil ile by pass klapesine iletilir ve klape açılır veya kapanır. Şarj basıncının hesaplanmasında, emme manifoldu basıncı, hava giriş basıncı, emilen havanın sıcaklığı, o anki atmosfer basıncı gibi veriler de kullanılır. Bu sistem dizel motor turbolarında da benzer şekilde çalışır.