Çok Noktalı Enjeksiyon Sistemi ve Parçaları

Çok Noktalı Enjeksiyon Sistemi (Atmosferik Benzinli Motor)

Benzinli araçlarda en yaygın olarak kullanılan benzinli motor tipidir. Yeni nesil benzinli atmosferik motorlu araçların kullandı yakıt enjeksiyon sistemidir. Çok noktalı yakıt enjeksiyon sistemi (MPI: Multi Point Injektion) atmosferik hava beslemesine sahiptir, yani turbo şarj yoktur; hava, atmosfer basıncının etkisiyle ve emme zamanında manifoldda oluşan vakumla yanma odasına emilir. Bu motorlar homojen karışımla çalışır ve hava yakıt karışımı emme kanalında (yanma odasının dışında) oluşturulur. Direkt enjeksiyonlu benzinli motorlarda ise karışım silindir içerisinde oluşturulur; oluşan karışım hem homojen hem de katmanlı olarak oluşturulabilir. Önümüzdeki yıllarda atmosferik benzinli  motorların yerini, direkt enjeksiyonlu turbo beslemeli motorların alacağı beklenmektedir.

Çok noktadan enjeksiyonlu atmosferik motorlarda bulunan temel parçalar:

*Elektrikli benzin pompası (depoda)

*Benzin  rail borusu (yakıt galerisi-yakıt rampası)

*Benzin enjektörleri

Çok Nokta Yakıt Enjeksiyon Sisteminin Çalışması: Benzin, depoda bulunan elektrikli pompayla motorun emme manifoldunun hemen üstünde bulunan yakıt galerisine yaklaşık 3 barlık basınçla basılır. Yakıt galerisi üzerinde bulunan (4 adet) benzin enjektörleri, yakıtı emme supaplarının hemen arkasına, emme manifolduna bağlı olan emme kanalına püskürtür. Emme manifoldunun 4 silindir için ayrı ayrı hava kanalı vardır ve enjektörler silindir kapağında bulunan 4 emiş kanalına yerleştirilmiş, püskürtmeyi buradan yapmaktadır, işte bu sebeple çok noktadan enjeksiyon sistemi denir. Hava yakıt karışımı, yakıtın emilen havanın içine püskürtülmesiyle homojen olarak oluşur. 

Homojen karışım: hava ve yakıtın, karışımın her bölgesinde aynı özellikle olduğu, yakıtın havayla iyi bir şekilde karıştığı karışım türüdür.

Oluşan homojen hava-yakıt karışımı sayesinde, ideal hava-yakıt karışımı (stokiyometrik oran) elde edilir, iyi motor performansı sağlanır, egzoz emisyonları düşer (katalitik konvertörle emisyonlar tamamen zararsız hale gelir).

Stokiyometrik (ideal) oranda, 1 kg benzin 14,7 kg hava ile tam olarak verimli bir şekilde yakılır. Bu oran hacim olarak 1 litre benzinin yanması için 10.000 litre havaya karşılık gelir. Motor, sınırlı lambda değeri aralıklarında zengin veya fakir karışım modunda da çalışabilir.

İdeal (stokiyometrik) hava-yakıt karışımı: lambda=1 , 14,7kg havaya 1kg yakıt

Fakir karışım: Lambda 1’den büyüktür (lambda>1), az yakıt fazla havayla yakılır. Yakıt tüketimi azalır ama motor performansı düşer. Düşük motor yüklerinde karışım fakirleştirilir. Fakir karışım sayesinde bol oksijen alan yanma odasından, yanmaya katılmamış oksijen egzoz hattına geçer ve katalitik konvertörde oksidasyon için kullanılır.

Zengin karışım: lambda 1’den küçüktür (lambda<1), çok yakıt az havayla yakılır (örneğin sabah soğuk motorun ilk çalıştırılmasında).

Motor kontrol ünitesi, motorun torkunu ve gücünü belirleyen hava-yakıt karışımını ayarlamak için temel olarak; gaz pedalı konumundan (sürücünün güç talebi), maf sensöründen (debimetre) ve lambda sensöründen gelen bilgileri kullanır, gaz kelebeği ve enjektörleri kumanda eder. Bununla beraber daha hassas ayarlama için bir çok sensörden gelen sinyaller de hesaba katılır.

Benzinli Motorda Bulunan Sensörler ve Motor Kumandası

1- Karbon kanister

2 - Karbon canister valfi

3 – MAP (mutlak basınç) sensörü

4 – Yakıt galerisi ve enjektörler

5 – Ateşleme bobini (kalem bobbin)

6 – Eksantrik (kam) mili konum sensörü (faz sensörü)

7 – Gaz pedalı (gaz pedalı konum sensörlü)

8 – Debimetre (MAF sensörü - Hava kütle ölçer)

9 – Elektrikli gaz kelebeği

10 – EGR Valfi

11 – Vuruntu sesörü

12 – Soğutma suyu sıcaklık sensörü (hararet müşürü)

13 – Lambda (oksijen) sensörü

14 – Elektrikli yakıt pompası

15 – Elektronik control ünitesi (ECU)