Toe in Toe Out Açısı - Rot Nedir Nasıl Ayarlanır?

Toe Açıları ve Rot Ayarı Nedir? Toe in – Toe out Ne Demektir?

Toe açısı, araçlarda ön tekerlek (ön düzen) geometrisinde kullanılan bir ölçüdür. Toe açısını görmek için, aracın tekerleklerin yukarıdan (üstten) bakmak gerekir. 

Rot Ayarı Nedir?

Ön tekerleklerin Toe açılarını ayarlamaya, rot ayarı denir.

Toe in :Araca üstten bakıldığında, ön tekerleklerin ön kısmının içe kapanık olması durumuna toe in denir. Bu durumda toe açısı negatiftir.

Toe out:Araca üstten bakıldığında, ön tekerleklerin ön kısmının dışa doğru açık olması durumuna toe out denir.

Toe açısının (rot ayarının) görevi, aracın düz veya (yanal) eğimli yollarda düz bir istikamette ilerlemesini sağlamaktır. Bu durumda toe açısı pozitiftir.

Önden Çekişli Araçlarda Rot Ayarı: Günümüzde çok yaygın olarak kullanılan önden çekişli araçlarında ön tekerleklerine bir miktar toe-out açısı verilir. Bunun sebebi, motorun ön tekerlekleri döndürerek aracı hareket ettirmesi, yani aracın ön tekerleklerden çekiş yapması sebebiyle, ön tekerlekler içe bakma (toe-in) eğilimindedirler. Bu sebeple, ön tekerleklere bir miktar toe-out verilerek bu durum dengelenir.

Arkadan Çekişli Araçlarda Rot Ayarı:Günümüzde arkadan tahrikli (arka tekerden itişli) araçların ön tekerleklerine bir miktar toe in açısı verilir, yani tekerleklerin ön kısmı bir miktar içe kapanıktır. Aracın hızı arttıkça veya yük arttıkça, ön tekerlekler birbirlerinden ayrı dışa doğru yönelme eğilimine girerler, bu durumda aracın düz sürüş kararlılığı azalacak, lastik aşınmaları düzensizleşecek, ön takımda ve direksiyonda titreşimler meydana gelecektir. İşte ön tekerleklerin dümdüz (sıfır toe açısı) olması durumunda bu sakıncalar meydana geldiğinden, ön tekerleklere bir miktar toe-in açısı verilir. Böylece hız arttığında, tekerleklerin dışa açılma eğilimi sebebiyle ön kısımları dışa açılsa bile, daha önce bir miktar içe kapanıklık verildiğinden, ancak düz konuma gelirler. Böylece sürüş düz bir istikamette, titreşimsiz, yanal kaymasız bir şekilde olur.

Arkadan çekişli araçların arka tekerleklerineyse, bir miktar toe-out (dışa açıklık) verilir.

Rot Ayarı Bozuksa Ne Olur?

Rot ayarının bozuk olması, aracın ön tekerleklerinin toe-in açılarının çok fazla olması, eşit olmaması veya çok az olması durumudur. Tekerleklere çok fazla toe-in açısı (içe kapanıklık) verilirse, lastikler düzensiz aşınır (iç yüzeyleri (iç omuz kısımları) fazla aşınır. Fazla toe-out (dışa açıklık) verilirse, lastiklerin dış yüzeyleri (dış omuz kısımları) fazla aşınır. İki tekerleğin rot ayarı bir birinden farklıysa, lastiklerin aşınmaları birbirinden farklı olacaktır.

Bozuk rot ayarı şunlara sebep olur; araç düz olarak gitmez çekme yapar, yüksek hızlarda titreşim meydana gelir.

Rot Ayarı Neden Bozulur ?

Rot ayarının bozulmasının en yaygın sebebi, rot başının aşınması – eskimesi – gevşemesi – boşluk yapmasıdır. Rot başı değiştirilerek ve rot ayarı yapılarak sorun giderilebilir.

Bunun dışında, kaza-darbe sonucu veya başka nedenlerle; direksiyon uzun rot kolu eğilmiş olabilir, süspansiyon askı kolları (salıncaklar) eğilmiş – boşluk yapmış olabilir, aks başı eğilmiş olabilir (düşük ihtimal). Özetle ön takım parçalarındaki aşınmalar ve eğilmeler rot ayarının bozulmasına sebep olur.

Rot Ayarı Nasıl Yapılır ? (Toe Açısının Ayarlanması)

Rot ayarı, hem sabit süspansiyonlu (sabit dingilli kamyonlar vb) araçlarda, hem de bağımsız süspansiyonlu (macpherson veya çift salıncaklık binek) araçlarda değiştirilebilir - ayarlanabilir.

Toe açısı eskiden yaygın olarak mm (milimetre) cinsinden ölçülüp ayarlanırdı. Ön tekerlekler, janttan janta, ön ve arka kısımları ölçülürdü. Jantların ön ve arka kısımlarının birbirine olan mesafesi arasındaki fark, milimetre olarak rot ayarını verirdi ve uzun rotun kısa rota geçtiği ayar somunundan, uzun rot değiştirilerek ayarlanırdı.

Günümüzde araçların rot ayarı  (toe açıları) derece cinsinden bilgisayarlı ön düzen cihazlarında hassas olarak ölçülmektedir.