Kaster Açısı Nedir Ne İşe Yarar Nasıl Ayarlanır?

Kaster Açısı Nedir ?

Araç tekerine yandan bakıldığında, direksiyon ekseninin dik eksen ile yaptığı açıya kaster açısı denir. Araçların ön tekerleklerine pozitif kaster açısı verilir.  Kaster açısının eski ismi, “ön dingil pimi eğikliği” ’dir (dingil piminin öne veya arkaya doğru eğik olması durumu).

Pozitif Kaster:Direksiyon ekseninin, aracın arka tarafına doğru eğik olmasına pozitif kaster açısı denir. Araçlarda pozitif kaster açısı kullanılır.

Negatif Kaster:Direksiyon ekseninin, aracın ön tarafına doğru eğik olmasına negatif kaster açısı denir. Araçlarda negatif kaster kullanılmaz.

Direksiyon ekseninin eğikliği, derece cinsinden ifade edilir ve tam dik konum sıfır derece olarak kabul edilir. 

Kaster Açısı Ne İşe Yarar?

*Pozitif kaster açısı sayesinde, tekerlekler çekilerek hareket ettirilmiş olur, böylece tekerleklerin titreşimleri azalır.

*Daha stabil (kararlı-düzgün) sürüş sağlanır.

*Pozitif kasterde hareket direnci daha düşüktür (negatif kaster açısına göre).

*Direksiyon hakimiyeti iyileşir.

Kaster Ayarı Nasıl Yapılır? (Kaster Açısının Ayarlanması)

Kaster açısı, hem sabit süspansiyonlu (sabit dingilli) araçlarda hem de bağımsız süspansiyonlu araçlarda değiştirilebilir.

Kaster açısı sabit dingilli kamyonlarda, aks başı piminin (king pim), aracın ön veya arka tarafına eğimi olarak tanımlanabilir. Sabit dingilli süspansiyon sisteminde, kaster açısının değiştirilebilmesi için, dingil pimi eğik hale getirilebilir veya dingil piminin konumu öne kaydırılabilir.

Fakat binek ve hafif ticari araçların süspansiyonunda “aks başı pimi” isimli parça bulunmaz.

Bağımsız süspansiyonlu binek otomobil veya hafif ticari araçların ön tekerlek düzeninde, aks başı (akson), gövdeye salıncak kollarıyla bağlanmıştır.

Çift salıncaklı süspansiyonda aks başı (akson), gövdeye alt ve üst salıncak kollarıyla bağlanmıştır. Aks başını salıncak kollarına rotiller bağlar. Alt ve üst rotilin üzerinden bir çizgi (eksen) geçtiğini kabul edersek, bu eksenini ön veya arkaya eğikliği, kaster açısını verir.  Bu araçlarda kaster açısının değiştirilebilmesi için, salıncak kollarının konumu-eğimi ve uzunluğunun değiştirilmesi gerekir (Bu, diğer ön düzen açılarının da değişmesi anlamına gelir).

Macpherson bağımsız süspansiyon sistemindeyse (en yaygın ön süspansiyon sistemidir), aks başı alttan alt salıncakla gövdeye bağlıdır, üsttense süspansiyon direğine civatalanmıştır. Kaster açısının değişmesi için süspansiyon direği eğimi (konumu) ve alt salıncak kolu bağlantısının konumu –uzunluğunun değiştirilmesi gerekir.

Bozuk Kaster Açısının Etkileri

İki ön tekerin kaster açıları arasındaki fark yarım (0,5) dereceyi geçmemelidir.

Kaster açısı bozulursa, araç bir taraf çekme yapar, direksiyon sertleşir, direksiyon titreme yapar, yoldan gelen darbeler daha fazla hissedilir,

Kaster açısı neden bozulur?

Süspansiyon parçalarının aşınması, bozulması, boşluk yapması, darbe alması (kaza –vurma sonucu). Süspansiyon direğinin eğilmiş olması, üst kulede çok fazla boşluk yapması kaster açısını bozabilir.

Kaster Açısının Araca Etkileri Nelerdir?

Kaster açısı (kaster izi), döndürülmüş bir direksiyonun, kendiliğinden düz konuma geçmesini (toplamasını) sağlar. Bunu, king pim açısıyla (direksiyon ekseni eğikliği) birlikte pozitif kaster açısı sağlar.

Kaster açısı çok fazla verilirse, aracın düz-stabil gitme eğilimi artar, fakat viraj alma performansı azalır.

Kaster açısı, en fazla direksiyon sistemini ve direksiyon – yönlendirme – viraj alma performansını etkiler. Lastik aşınmasına direkt bir etkisi yoktur.

Pozitif kaster açısı sayesinde, tekerlekler her zaman düz ve ileri gitme eğilimi gösterirler. Yüksek hızlarda aracın düz ve kararlı bir şekilde gitmesine, kaster açısı büyük etkide bulunur.

King pim açısında olduğu gibi, kaster açısının da direksiyon çevrildiğinde aracı yukarı kaldıran bir etkiye sebep olur. Her araçta pozitif kaster vardır, derece miktarı marka ve modele göre değişir. Pozitif kaster verilmiş ön tekerlek, direksiyon çevrildiğinde, kaster açısından dolayı, tekerlek lastiğin yan omuz kısmına biner, döndürülmüş lastiğin omuz kısmı orta kısmından daha uzak mesafede olduğundan, araç bir miktar yukarı kalkar. Yer çekimiyle tekrar aşağı inmek isteyen araç gövdesi, bunu yapabilmek için direksiyonu düzleştirici (direksiyonun kendiliğinden toplanması) bir etki meydana getirir. Böylece kaster açısı sayesinde direksiyon hep düz konumda kalmak ister ve araç da hep düz olarak gitme eğilimindedir.

Ayrıca, pozitif kaster açısı verilmesiyle elde edilen “kaster izi” de, direksiyonun kendiliğinden toplanmasını ve aracın düz (doğrusal) olarak haret etmesine etkide bulunur.

Kaster İzi Nedir ?

 Direksiyon ekseninin zemini kestiği nokta ile, lastik temas yüzeyi merkezinin arasında kalan mesafeye kaster izi denir.

Çok fazla pozitif kaster açısı vermek, direksiyonun döndürülmesini zorlaştırmaktadır. Kaster açısını arttırmadan, kaster izini arttırmak amacıyla, direksiyonun ekseni (açısı değiştirilmeden), tekerlek merkezinin önüne veya arkasına kaydırılmaktadır.

Direksiyon ekseninin, tekerlek merkezinin önüne kaydırılmasıyla, kaster izi büyür, buna Nachlauf geometrisi denir.

Direksiyon ekseninin, tekerlek merkezinin arkasına kaydırılmasıyla, kaster izi küçülür, buna Vorlauf geometrisi denir.