Lastik Nedir? İyi Lastik Nasıl Anlaşılır?

Lastik Nedir ?

Araç lastikleri, motorlu taşıtların yükünü üzerine alan ve hareket etmesini sağlayan parçalardır. Lastikler yapısal olarak; kauçuk (%40), karbon parçacıklar, çelik örgü demetleri, bez örgüler ve çeşitli kimyasal katkı maddelerinden oluşur.

Araç Lastiklerin Görevleri Nelerdir ?

*  Aracın gövdesi ve yükünü, jant ile beraber üzerine almak ve taşımak.

* Aracın yol tutuşunu her türlü yol ve yük şartında en iyi düzeyde sağlamak. Lastikler yol tutuşunu; frenlemede aracın yavaşlaması ve durması için, araç hızlanırken de motor ve aktarma organlarının döndürme kuvvetini yola aktarmak için sağlarlar. Lastiklerin yol tutuşu, lastik ve yol arasındaki sürtünme kuvvetine ve aracın ağırlığına bağlıdır.

*Özellikle ön tekerleklerde lastikler, aracın yönlendirilmesi işlevini de yerine getirir. Bu yönlendirme sırasında yanal kuvvetlere maruz kalırlar ve bu kuvvetlere karşı dayanıklı olmalıdırlar. Bu bakımdan lastikler direksiyon sisteminin de bir parçasıdır.

* Lastikler, esnek yapıları sayesinde yoldaki çukur-tümsek gibi bozukluklardan dolayı oluşan darbe ve titreşimlerin bir kısmını sönümleme görevini yerine getirir. Bu bakımdan lastikler süspansiyon sisteminin bir parçası sayılabilir.

İyi Bir Lastik Nasıl Olmalı ? İyi Lastik Nasıl Anlaşılır ? Lastikte Bulunması Gereken Özellikler Nelerdir ?

* Bir lastikten beklenen en temel özellik iyi bir yol tutuşunu sağlamasıdır. İyi bir yol tutuşu; daha kısa fren mesafesi ve yüksek hızlarda özellikle virajlarda kayma olmadan yol alabilme imkanı sunar.  Bunun için lastiğin sürtünme katsayısı yüksek olmadır. Lastiğin sürtünme katsayısı, yol şartları (ıslak-kuru-buzlu-asfalt-mıcır) ve lastiğin yapısal özelliklerine bağlıdır. Lastikler kötü yol koşullarında (ıslak-karlı-buzlu) bile yeterli yol tutuşu sağlamalıdır.

* Lastik dayanıklı olmalıdır. Hem yeterince yumuşak, hem de uzun kilometreler boyunca dayanacak kadar sert, uzun ömürlü olmasıdır. Yumuşak lastik çabuk, sert lastikler daha geç aşınır. Bununla birlikle yumuşak lastiklerin sürtünme katsayısı (yol tutuşu) yüksek; sert lastiklerin sürtüne katsayısı (yol tutuşu) düşüktür.  Üreticiler lastik sertliğini, lastiğin kullanım alanı ve amacına göre optimum (en uygun) seviyede, dengede ayarlarlar.

* Lastiklerin yuvarlanma direnci düşük olmalıdır. Lastik yolda dönerken, yola temas eden kısmında bir düz bir “temas yüzeyi” oluşur, fakat lastik yuvarlaktır. Demek ki tekerlek dönerken sürekli olarak lastiğin temas eden yüzeyi bir düzleşip, bir yuvarlak haline geri dönüyor. Bu esnek (kauçuk) yapısı sayesinde oluyor. İşte lastiğin bu deformasyonundan dolayı, dönmeye karşı bir direnç oluşur, buna yuvarlanma direnci denir. Bu durum lastiğin ısınmasına sebep olur (hareket enerjisi, ısı enerjisine dönüşüyor). Yuvarlanma direnci arttıkça, aracın yakıt sarfiyatı artar ve çekişi düşer. Yakılan yakıtın bir kısmı, bu direnci yenmek için harcanır. Aracın yükü arttıkça, lastik basıncı düştükçe, aracın hızı arttıkça, yuvarlanma direnci de artar. Daha düşük yuvarlanma direncine sahip lastikler, aracın daha az yakıt yakmasını sağlar.

* Lastikler, iyi su tahliye kapasitesine sahip olmalıdır. Lastik sırtındaki kanallar, suyun hızlıca tahliye edilmesini sağlar. Eğer lastik ve yol arasındaki su, bu su kanalları tarafından tahliye edilemezse, yol ve lastik arasında bir su tabakası meydana gelirse (buna “su yastığı” – “suyun üzerinde kızaklama”- “aquaplaning” denir), lastiğin yol ile teması kaybolur, yol tutuşu yok olur ve araç hakimiyeti kaybolur, kazalar meydana gelir. Daha geniş lastikler, daha derin su birikintisi, daha aşınmış lastik dişleri, daha yüksek hız; su yastığı (suda kayma) durumunun meydana gelme ihtimalini arttırır.

*Lastikler; hafif, az gürültülü, salgısız dönebilme özelliklerine sahip olmalıdır.

* Delinme ve patlamaya karşı mukavemetli olmalıdır.